SONSUZLUK, MUTLULUK VE FARKLILIĞA AÇILAN KAPI "ART NOUVEAU"

Art Nouveau, 19. yüzyılın eklektisizmine yani seçmecilik ve endüstrinin sanatı öldüren monotonluğuna karşı bir tepki olarak doğmuştur. Sanatçılar özgürlüğü, görselliği yarattıkları uçsuz bucaksız kıvrımlarda, doğa ve kadın figürlerinde bulmuşlardır.

Sevgili Black White okuyucuları yeni bir seneye daha hep birlikte girmiş bulunuyoruz. Bu birlikteliğimizin daha nice seneler devam etmesini gönülden temenni ediyorum.

Sizlere bu ay yazımda; mutluluğu, doğayı, kadınsal güzelliği, kıvrımlarıyla öne çıkaran bir stili 'Art-Nouveau'yu anlatmak istiyorum.

Antikacı olarak Art-Nouveau benim en sevdiğim dönemlerden biridir. Bu döneme ait parçalar bana çok şey ifade eder. Sonsuzluğu, mutluluğu, farklılığı, ayrıntılardaki görselliği ile de beni bambaşka bir dünyaya götürür.

Art-Nouveau 'Yeni Sanat' ya da 'stil (1900)' olarak bilinir. 1880-1910 yıllan arasında Avrupa'da önce grafik tasanm, kitap resmi (illüstrasyon) ve uygulamalı sanatlar, ardından da mimarlik, iç mimarlık, mobilya alanlarında yaygınlaşmıştır.19. yüzyılın eklektisizmine yani seçmecilik ve endüstrinin sanatı öldüren monotonluğuna karşı bir tepki olarak doğmuştur.

Sanatçılar özgürlüğü, görselliği yarattıkları uçsuz bucaksız kıvrımlarda, doğa ve kadın figürlerinde bulmuşlardır. Avrupa ülkelerinin politik istikrara, refaha kavuştuğu yıllarda Art-Nouveau akımı ortaya çıkmış, zengin ve aydın kent soylularının estetik gereksinme ve talepleri, Art-Nouveau'nun gelişiminde katkı sağlamıştır.

Art-Nouveau, üslup olarak çeşitli kaynaklardan esinlenmiştir. Bunların tümü, o zamana kadar bilinmeyen veya marjinal olarak kalmış, klasik ve akademik çizginin dışında tutulmuş eğilimlerdir. Art-Nouveau'nun asıl esin kaynağı Avrupa dışı kültürler olmuştur.

Modern çağın ilk yeni üslubu olan Art-Nouveau estetiğinin en önemli özelliği, asimetrik kompozisyon düzeni ve doğadan yapılan alıntılardır. Farklı olarak asimetrik düzenli tasarımların benimsenmesinde en çok Japon sanatının etkisi olduğu varsayılır.

Japon grafik sanatının çiçeksi bezemeyle birleşen çizgisel düzenlemeleri, gölgesizliği ve asimetrisi bir çok sanatçıyı etkilemiştir. Gerçekten de çizgisel ve iki boyutlu Japon resmi, grafiği ve yazısı, Art-Nouveau tasarımcılarının en sevdikleri esin kaynağı olmuştur. Klasik dışı esin kaynakları arasında sezgisel, duyuya yaslanan, mistik, doğaüstü, görünenin dışında olana yönelme, simgelere yönelim Art-Nouveau'yu oluşturan eğilimlerdir.

1880 yılının başında ingiltere’de dokuma, kitap, resim alanında ortaya çıkmıştır. Fransızca’da Art-Nouveau 'Yeni Sanat' anlamına gelir. Art Nouveau stilinin en tipik özelliği simetrik olmayan çizgilerdir. Genel olarak, ritmik S veya yumuşak çizgisel kıvrımlar, natüral flöre ve feminen hatlar gözlenir. İki boyutlu alevleri veya uçuşan saçları anımsatan çizgiler, drapeli kadın ve çiçek figürü, stilin en belirgin özelliklerindendir. Bunlar simetriye aykırı bir düzenleme ile uygulanmıştır. Art- Nouveau terimi bu tür ürünleri sergileyen bir galeri tarafindan Paris'te kullanılmış ve akım Fransa'da (Stil Nouille), İspanya'da (Modemismo), Almanya'da (Yugin Stilile), İtalya'da (Stil Floral) adlarıyla anılmıştır.

Akımın Avrupa'daki gelişinde Poul Gauguin-Henry'nin de Tulus’un da büyük etkileri vardır. Art-Nouveau Türkiye’ye 1900-1901 yıllan arasında II. Abdülhamit'in mimarı olarak İstanbul'a gelen, italyan mimar 'Rimondo D'Aronco aracılığıyla girmiştir. Padişahın özel terzisi Jean Botter için tasarlanan apartman Beyoğlu'nda olup Art-Nouveau mimarisinin İstanbul'daki ilk örneğini oluşturur. Binanın dış cephesinde sıkça kullanılan gül motifi ve dal kıvrımları Aıt-Nouveau florasının tipik bir öğesidir.

Mimar Botter, apartmanı ve diğer yapıtlarında Avrupa ve uluslar arası Art-Nouveau akımına, modernleşme süzgecinden geçirdiği İslam, Osmanlı sanatının özel bir yorumu ile katılmıştır. Günümüzde Art-Nouveau stili, çok sevilen bir stil olma özelliğini taşırken, pek çok sanatsever ve koleksiyoner, bu döneme ait parçaları biriktirmeye gayret eder.

Özellikle koleksiyonlarına gümüş kaplama, pütir objeler, aksesuarlar, çeşitli Art-Nouveau karaflar dahil ederler. Mobilyalarda çok nadir bulunduğundan koleksiyonerler tarafından hiçbir şekilde elden çıkarılmadan muhafaza edilmektedirler. Bunlar arasında Pisalti damgalı 'Eseri İstanbul' parçalar da koleksiyonlardaki olmazsa olmaz parçalardır.

Antika mağazamdaki Art-Nouveau mobilya ve aksesuarlar son derece fazladır. Değişik, sanatsal parçalar seviyorsanız siz Black White okuyucularına tavsiyem, Art-Nouveau parçalardan asla vazgeçmeyin.

Osman Gürsoy Antika Sanat Danışmanı SJB

Osman Gürsoy'un diğer yazıları